Her yaşta hareketli bir yaşam sürebilmek hepimizin hayali. Bu hayalin gerçek olabilmesinin yolu ise öncelikle sağlam bir kas ve iskelet sistemine sahip olmaktan geçiyor. İskelet sisteminin ana unsurunu vücudunuzdaki kemikler oluşturuyor. Kemikler, yapım ve yıkım döngülerinin organize bir biçimde devam etmesiyle canlılığını sürdürüyor. Güçlü bir denge üzerine kurulu olan bu sistemin kusursuz çalışabilmesini sağlayan pek çok öge bulunuyor.
Bu ögelerden herhangi birinin eksikliğinde kemik yapısında zayıflama ile başlayan ve hareketsizlik ile sonuçlanan bir sürecin kapınızı çalması kaçınılmaz oluyor. İyi haber şu ki, dengeli bir beslenme rutini ile güçlü kemiklere sahip olabilmek için ihtiyacınız olan vitaminlere ve minerallere kolayca ulaşabilir, hayalinizdeki hareketli yaşama sahip olabilirsiniz. Peki hangi vitaminler ve mineraller kemiklerinizi besleyerek onlara güç kazandırıyor?
D vitamini, şöhretini aslında kemikler üzerindeki etkisine borçlu. D vitamini en fazla güneş ışınlarında bulunuyor. Güneş ışınlarından cildinize aldığınız aktif olmayan formdaki D vitamini, sırasıyla karaciğerde ve böbrekte bir dizi işlemden geçerek kullanıma hazır, aktif forma dönüşüyor. Aktif formdaki D vitamini kemik yapımında görev alan hücrelere ulaşıyor ve bu hücreleri uyarıcı etkisiyle kemik kütlesini ve dayanıklılığını doruk noktaya taşıyor. D vitamini bağırsaklardan emilen kalsiyum ve fosfor miktarını da arttırarak bu minerallerin kemiklerdeki ağırlığını pozitif yönde etkiliyor. (2)
Kalsiyum ve fosfor, vücutta en fazla bulunan mineraller arasında. Fosfor ve kalsiyum kemik dokuda birleşerek kristal bir yapı hâlini alıyor. Kemik, temel özelliği olan sağlamlığı ve gücü bu kristal yapı sayesinde kazanıyor. Kalsiyum, kemiği oluşturan kollajen liflerinin yapısına da katılıyor. Çapraz bağlarla bağlanan kollajen lifler, kemiklerin dayanıklılığını arttırıyor. Kalsiyum ve D vitamini birlikte kemik erimesine karşı koruyucu bir görev üstleniyor.
Çinko, bağışıklık sistemini destekleyen antioksidan içerikli minerallerin başında geliyor. İnsan vücudunda ağırlıklı olarak karaciğer, kemik, kas, böbrek ve beyinde bulunmasına rağmen, neredeyse bütün hücrelerdeki yaşamsal faaliyetlere katılıyor. Çinko, hem kas ve kemik yapısına olumlu katkısı hem de antioksidan özelliği sayesinde kemiklerin direncini arttırıyor. Selenyum, antioksidan özelliğiyle çinkoya benzemekle birlikte, kas yapısında daha aktif rol alıyor. Selenyum eksikliğinde kemikleri sarmalayan ve koruyan kas dokusunda zayıflamalar ve dolaylı olarak kemik yapının bütünlüğünde bozulmalar meydana gelebiliyor.
Yağda çözünen ve vücutta depolanabilen vitaminlerden biri olan A vitamini, kemik dokusunun gelişiminde görev alıyor.(1) A vitamini eksikliği kemiklerde hassaslaşmaya ve kırılganlık artışına yol açıyor. Kemik metabolizması için gerekli A vitaminini ve Omega-3’ü takviye gıdalar ya da sofranızdaki yiyecekler aracılığıyla vücudunuz için temin edebilirsiniz.
K vitamini esas olarak bağırsaklarda sentezlenen ve kanın pıhtılaşmasında görev alan hücreler için elzem olan bir vitamin olarak bilinse de, kemik yapımını uyaran hücreleri destekleyerek kemiklerin korunmasına katkıda bulunuyor. Vücudunda yeterli düzeyde K vitamini bulunan kişilerde kemik erimesine ve kemik kırıklarına daha az rastlanıyor. (3)
B vitaminleri B1, B2, B5, B6 ve B12 başta olmak üzere birçok alt tip içeriyor. Tüm bu alt tiplerin eksikliğinde kanda artan bazı maddeler kemik dokusunda tahribat yaratarak kemik erimesine neden oluyor.
C vitamini antioksidan özelliğinin yanı sıra bağ dokusunun gelişimde görev alarak kemik gelişimini de destekliyor.
İyot tiroit hormonlarının yapı taşını oluşturuyor. İyot eksikliğinde tiroit hormonlarının sentezinde meydana gelen yetersizliklere bağlı olarak kemiklerde zayıflama baş gösteriyor. Magnezyum ve potasyum da kemik dokusunun yapımında görev alarak kemiklere sağlamlık kazandırıyor. Flor ise başlıca dişlerin gelişimi için elzem olmakla birlikte bütün kemiklerin yapısında yer alıyor. İyot içeren gıdaların başında deniz ürünleri gelirken; magnezyum, flor ve potasyum ise yeşil yapraklı sebzeler ile et ürünlerinde bulunuyor.
Kolaylıkla planlayacağınız dengeli bir beslenme programı ve alacağınız takviyeler ile kemiklerinizin ihtiyacı olan bütün vitaminleri ve mineralleri temin ederek geleceğe en güzel yatırımınızı yapın. Sağlam ve güçlü kemiklerin size getireceği hareket özgürlüğü sayesinde hayatın keyfini doyasıya çıkarın.
REFERANSLAR:
1. VİTAMİNLER MİNERALLER VE SAĞLIĞIMIZ: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/B%202.pdf
2. D Vitamini ve Metabolizma İçin Önemi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/33985
3. K Vitamini ve Osteoporoz: https://eurjther.com/content/files/sayilar/16/buyuk/2.pdf