Son otuz yılda yapılan araştırmalar, bağırsaklarımızın dolayısıyla sindirim sistemimizin genel sağlığımız üzerinde ciddi etkileri olabileceğini gösteriyor. Buna göre, bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakteriler genel sağlığımızla yakından ilişkili olabilir. Bağırsaklarımızda yaşayan ve dost bakteriler olarak bilinen probiyotikler, sindirim sisteminin düzenlenmesine ve bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı oluyorlar. Bunun yanı sıra bağırsaklarımızdaki kötü bakterilerin sayılarının artmasını engelliyorlar ve bağırsak florası dengesini koruyorlar. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren oluşmaya başlayan bağırsak florası, zamanla çevresel faktörlerden etkilenerek; daha doğrusu zarar görerek bozulabiliyor. Bağırsak florası dengesinin bozulması ise başta sindirim sistemi problemlerine; daha sonra bağışıklık sistemi sağlığının olumsuz etkilenmesine neden olabiliyor. Peki bağırsak florasına zarar veren bu etmenler sizce hangileri? Bağırsak florası, en fazla kötü ve sağlıksız beslenme ile antibiyotik kullanımından zarar görüyor. Bu yazımızda, antibiyotik kullanımı ve yanlış beslenmenin sindirim sistemine etkilerini ele alacağız.
Sindirim sistemi sağlığı ve antibiyotikler üzerine yapılan birçok araştırma, antibiyotiklerin bile bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin dengesini bozabileceğini, bu durumunsa önemli sağlık problemlerine neden olabileceğini gösteriyor. Buna göre antibiyotikler sadece vücuttaki zararlı bakterileri yok etmiyor; bunun yanı sıra yararlı bakteri popülasyonunu da bastırıyor. Antibiyotik ilaçlar, çok hızlı ve etkili bir şekilde bağırsaklara etki ediyor. Sağlıklı beslenme, probiyotik takviyesi vb. yollarla antibiyotik kullanımı ile kaybolan yararlı bakterilerin geri kazanımı mümkün. Ancak araştırmalar yararlı bakterilerin bağırsak florasının zarar görmeden önceki durumlarına dönmelerinin genellikle tam olmadığını söylüyor. Yani bağırsak florası zarar gördüğünde, eski dengesine bir daha tam anlamıyla kavuşamayabilir.
Sürekli ilaç kullanımının bir diğer zararı ise antibiyotiklere dirençli bakterilerin sayılarının artmasına neden olabilmesi. Araştırmalar, antibiyotik kullanımına bağlı olarak bozulan yararlı- zararlı bakteri dengesinin; antibiyotiğe dirençli genlerin artmasını beraberinde getirebileceğini söylüyor. Görüldüğü üzere antibiyotik kullanımının ishal vb. yan etkilerinin yanı sıra aslında sağlığımız üzerinde çok daha ciddi etkileri mevcut.
Yukarıda antibiyotik kullanımının sindirim sistemine; bağırsak sağlığına olan olumsuz etkilerini anlatmaya çalıştık. Şimdi bir de yanlış beslenme konusunu ele alalım. Beslenme şeklimiz aslında bizlerin nasıl bağırsaklara sahip olduğunu ve sindirim sistemi sağlığımızın kalitesini belirliyor. Tükettiğimiz her yiyecek sindirim süreci gereği mutlaka bağırsaklarımıza uğruyor. Ve bu yiyeceklerin kalitesine göre bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin sayıları ya artıyor ya da azalıyor. Dolayısıyla yediğimiz yiyecekler, bağırsak sağlığımız üzerinde direkt etkiye sahip. Bağırsak florası en çok sağlıksız beslenme ile zarar görüyor. Tükettiğimiz zararlı yiyecekler, bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin sayılarını azaltırken bir de zararlı bakterilerin çoğalmasına uygun ortamı oluşturarak sayılarının artmasına neden oluyorlar. Bunun sonucunda ise bağırsak florası dengesi bozuluyor. Bağırsak florası dengesinin bozulması başta önemli sindirim problemleri olmak üzere daha ciddi ve genel sağlık problemlerinin ortaya çıkmasını tetikleyebiliyor.
Yanlış ve kötü beslenmenin bağırsaklarımızdaki zararlı bakterilerin sayılarını arttırması gibi, zararlı bakterilerin çoğalması durumu da bizleri daha fazla kötü beslenmeye teşvik ediyor. Yani kötü beslenme alışkanlığı, floranın bozulması ile birlikte daha kötü bir hal alabiliyor. Bu nedenle bağırsak sağlığına dost besinlerin ağırlıklı olduğu sağlıklı bir beslenme programı uygulamak, sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen herkesin ilk tercihi olmalı.
Görüldüğü üzere bağırsak florası dengesinin korunması, genel sağlığımız için çok ama çok önemli olabilir. Probiyotikkavramı ise aslında tam da bu noktada karşımıza çıkar. Dost bakteriler olarak tanımlayabileceğimiz probiyotikler, bağırsak florası dengesinin sağlanmasında önemli rol oynarlar. Bu nedenle bağırsak florası sağlığını desteklemek ve iyileştirmek için probiyotik içeren besinler ya da probiyotik takviyeleritüketmek yerinde bir davranış olacaktır.
Probiyotikler, vücudumuz için yararlı olan canlı dost bakterilerdir. Önemli olan bu dost bakterilerin bağırsağa canlı ulaşmasının sağlanmasıdır. Günümüzde bunu sağlayan kaplama teknolojisine sahip ürünler bulunmaktadır. Aksi durumda besinler ya da gıda takviyesi yoluyla alınan bu dost bakteriler mide asidi ile karşılaşınca canlılıklarını sürdürememe riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Yani ne kadar canlı dost bakteri bağırsağımıza ulaşırsa sindirim ve bağışıklık sistemi o kadar desteklenmiş olur.