Uyku ve Beslenme Alışkanlıklarının Güçlü Bir Hafıza Üzerindeki Etkileri
Etkin bir hafıza için uyku süresi ve beslenme çok önemlidir.
Sağlıklı Uyku ile Hafıza Arasındaki İlişki
Uyku süresi ile hafızada azalma arasında anlamlı ilişki olduğunu gösteren klinik çalışmalar bulunmaktadır. Uzmanlar, 4 saat ya da daha az uyuyan veya 10 saat ya da daha fazla uyuyan bireylerin hafıza değerlendirmesi açısından takip edilmesini önermektedir. Kısa süreli (4 saat ve daha az) uyuyan bireylerde uzun dönem yorgunluk da hafızada azalmaya katkıda bulunmaktadır.
Uyku fizyolojik bir ihtiyaçtır ve aktif bir süreçtir. Uyku, gün içinde edinilen deneyimleri, hafızaya aktarmaktadır. Uyku yoksunluğu, gün içinde huzursuzluk ve duygusal dalgalanmalara da yol açmaktadır. Uyku, hafızaya aktarılacak bilgilerin kodlanması, kategorize edilmesi, bazı bağlantıların azaltılması, bazılarının güçlendirilmesi için kritik öneme sahiptir.
Sağlıklı Beslenmenin Hafıza Üzerindeki Etkileri
Sağlıklı uyku süresine ek olarak, beslenme de hafıza süreçlerini etkilemektedir. Beyin, vücudun diğer bölgelerine göre daha fazla enerji harcayan bir organdır. Beslenme ve diyet faktörleri, beyin yolaklarında, beyin bölgelerinin iletişiminde, sinyallerin iletiminde beyni ilgilendiren çok sayıda olayda yer almaktadır.
Örneğin, Omega-3 çoklu doymamış yağ asitleri normal beyin fonksiyonları ve hafıza için elzemdir. Omega-3 yağ asitlerinin eksikliği hafıza ve öğrenmede bozulmalara yol açmaktadır. Omega-3 eksikliği dikkat bozukluğu, disleksi, demans, depresyon, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi sinir sistemi hastalıkları riskinin artmasına sebep olabilir.
Yine, DHA (Dokosaheksaenoik asit), beyin dokusu zarlarının önemli bir bileşenidir. DHA içeren gıda takviyelerinin, hafıza fonksiyonuna olumlu etkilerini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.
Referanslar:
- Ma Y et al. Association between sleep duration and cognitive decline. JAMA Network Open 2020; 3(9): e2013573.
- Gomez-Pinilla F. Brain foods: the effects of nutrients on brain function. Nat Rev Neurosci. 2008; 9(7): 568-578.
- Kennedy DO et al. Multivitamins and minerals modulate whole-body energy metabolism and cerebral blood-flow during cognitive task performance: a double-blind, randomised, placebo-controlled trial. Nutrition and Metabolism. 2016; 13:11.
- Yazıhan NT, Yetkin S. Uyku ve açık bellek arasındaki ilişki. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2018; 5: 54-7.