Kortizol, stres hormonu olarak biliniyor. Stres hormonu, inanışların aksine vücut için gerekli bir hormon. Her ne kadar fazlası zararlı olsa da stres, insanın hayatını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu bir şey. Stres hormonunun seviyesini vücut kendi belirliyor ve hormon seviyesi kişiye göre de değişkenlik gösterebiliyor. Bu konuda birçok eksik veya yanlış bilgimiz mevcut. Daha net ve doğru bilgilere ulaşabilmeniz için kortizol hormonu hakkında bilinmesi gerekenleri derlemeye çalıştık. Eğer siz de kortizol nedir ve kortizol yüksekliği belirtileri nelerdir sorularının cevaplarını daha detaylı bir şekilde öğrenmek istiyorsanız yazımızı okumaya devam edin. İşte kortizol hakkında bilmeniz gereken 8 bilgi!
Kortizol hormonu, vücut için oldukça önemli ve birçok göreve sahip. Bu görevler arasında vücudun tuz – su dengesini sağlamak ve ani enfeksiyon gelişimini önlemek gibi önemli konular da var. Kortizol hormonunun eksikliği veya fazlalığı, çok tehlikeli boyutlara varabilir. Kortizol, stres faktörünü gördüğünde tehdit olarak algılar ve yükselir. Tehdit ortadan kalktığında eski seviyesine geri döner. Fakat günlük hayatta çok fazla stres faktörleriyle karşılaşabilirsiniz. Bu durum da kortizol seviyenizin dengede kalmasını zorlaştırabilir.
Günlük hayatta karşılaşılan stres faktörleri ve kullanılan bazı ilaçların yan etkisi, depresyona neden olabiliyor. İlaçlarda bulunan bazı etken maddeler, kortizol seviyesinin yükselmesine sebep olur. Dolayısıyla da yükselen kortizol, depresyona yol açıyor. Kendinizi bunalmış, hayattan bezmiş bir halde buluyorsanız bu durum kortizol seviyenizin yükselmesiyle ilgili olabilir. Böyle durumlarda stres faktörlerinden uzaklaşmaya çalışmak sizin için olumlu bir etki yapabilir.
Kortizol fazlalığı nadiren de olsa Cushing Sendromuna sebebiyet verebiliyor. Cushing Sendromu, vücutta aşırı seviyede kortizol birikmesi durumunu ifade ediyor. Bu sendroma yakalanan kişilerde kan basıncının artması, kilo artışları, yüz kırışıklık ve vücutta morluk gibi belirtiler olabiliyor. Kortizolün fazla yükselmesi Cushing Sendromunun yanı sıra; depresyona, bağışıklık sisteminin zayıflamasına, konsantrasyon sorunlarına, kadınlarda adet düzensizliklerine de neden olabiliyor.
Aşırı düzeyde kortizol eksikliği, nadiren de olsa Addison hastalığına neden olabilir. Addison hastalığı, böbrek üstü bezlerinin yetersiz çalışmasına sebep olan bir rahatsızlık. Bu rahatsızlığın belirtileri; aşırı yorgun hissetme, hızlı kilo kaybı ve zayıflık şeklinde kendini gösterebiliyor. Böyle belirtiler yaşıyorsanız bir doktora görünmekte fayda olabilir.
Vücutta gerçekleşen yaralanmalarda, enfeksiyon durumuna karşı kortizol salınımı artar. Bu artış yaraların iyileşmesine ve iltihap oluşumunun önlenmesine yardımcı olur. Bu süreç bağışıklık sisteminin güçlenmesine de katkı yapar. Fakat kronik bir kortizol yüksekliği, bağışıklık sistemini zayıflatır ve çeşitli hastalıkları tetikleyebilir.
Kandaki yüksek kortizol seviyesi, cinsel isteksizliği de beraberinde getirebilir. Bunun yanında erkeklerde testosteron azlığına, iktidarsızlığa ve testislerin küçülmesine neden olabilir. Kadınlarda kortizol fazlalığı, kısırlık veya yumurtalıkların küçülmesi şeklinde kendini gösterebilir. Bu da cinsel hayatın olumsuz etkilenmesine yol açarak günlük yaşam kalitesini düşürebilir.
Başka rahatsızlıkların da katkılarıyla, kortizol hormonunun fazla salgılanması zihinsel bulanıklıklara yol açabilir. Öğrenme bozuklukları ve hafıza kaybının gerçekleşmesinde, diğer hastalıklarla birlikte kortizol seviyesi önemli bir etken.
Hepimizin bildiği gibi canlı hayatının vazgeçilmezi su. Vücudunuzun ihtiyacı olduğu miktarda günlük su tüketimi, pek çok rahatsızlığı önleyebilir. Bu miktar kişiye göre değişebilmekle birlikte herkesin günlük ortalama 2-2,5 litre su tüketmesi gerekiyor. Bunlarla birlikte adaptojen bitkiler dediğimiz stresi azaltan bitkilerle haşır neşir olmak, kortizol seviyenizin dengede tutulmasında önemli.