Mikrobiyota Nedir? Bağırsak Mikrobiyotası Nedir? İşlevleri Nelerdir?
Mikrobiyota (mikrobiyom) insan vücudunda yer alan mikroorganizma topluluğuna verilen isimdir. İnsan vücudunda mikroorganizmalar gastrointestinal sistem, orofaringeal alan (ağız ve yutak bölgesi), deri, hava yolları, ürogenital sistem (idrar yolları ve üreme sistemi), kan ve gözlerde lokalize olmuştur. İnsan mikrobiyotası, bağışıklık sistemi ile sıkı bir etkileşim içindedir. İnsan mikrobiyotası, özellikle de bağırsak mikrobiyotası, tüm insan genomunda bulunandan yaklaşık 150 kat daha fazla gen taşıyan, “temel organ” olarak kabul edilmiştir.
Bağırsak Mikrobiyatası Nedir?
İnsan sindirim sistemi ile ilişkili mikroorganizmalara “bağırsak mikrobiyotası (bağırsak mikrobiyomu)” denir. Bağırsak mikrobiyotası, bir ekosistem olarak kabul edilir. Bu mikrobiyal ekosistem, insan fizyolojisi ve sağlığında çok önemli bir rol oynar. İnsan vücudunun en büyük mikroorganizma popülasyonu bağırsakta bulunur ve topluca bağırsak mikrobiyotası olarak adlandırılır. 70 kg ağırlığındaki bir bireyde, insan bağırsak mikrobiyotası 100 trilyondan fazla mikroorganizma içerir ve yaklaşık 200 g ağırlığındadır (orta boy bir mangoya eşdeğer). Bu bireyin mikrobiyotasında, tüm hücrelerinin toplamından 150/200 kat daha fazla gen vardır.
Mikrobiyal Kolonizasyon
İnsan bağırsağında mikrobiyal kolonizasyon doğumla başlar. Bebeğin bağırsaklarının steril olduğuna veya doğumda çok düşük düzeyde mikrop içerdiğine inanılır ancak gastrointestinal yol doğum sırasında ve doğumdan sonra hızla kolonize olur. Yenidoğan doğum kanalından geçerken annesinin vajinasının mikrobiyal popülasyonuna maruz kalır. Bu süreç, bir bebeğin, annesinin vajinal mikrobiyotasına benzerlik gösteren bağırsak mikrobiyotasının gelişimini etkiler.
Bağırsak Mikrobiyotasının İşlevleri Nelerdir?
Bağırsak mikrobiyota işlevleri çok çeşitlidir:
Savunma:
- Zararlı mikroorganizmalara karşı koruma sağlar.
- Bağışıklık sistemine dostları düşmanlardan ayırmayı öğretir.
- Toksik bileşikleri parçalar.
Beslenme:
- İnsanların sindiremeyeceği belirli yiyecekleri (örneğin diyet lifi) sindirebilir.
- Bağırsak mikrobiyotası diyet lifini parçaladığında, faydaları bağırsağın ötesine geçen önemli moleküller (örneğin kısa zincirli yağ asitleri) üretir.
- Diyet minerallerinin (örneğin, magnezyum, kalsiyum ve demir) emilimini kolaylaştırır.
- Bazı temel vitaminleri (örneğin, K vitamini ve folat (B9)) ve amino asitleri (yani proteinlerin yapı taşları) sentezler.
Davranış:
- Ruh halini ve davranışı şekillendirebilir.
Tüm bu önemli işlevleri göz önüne alındığında, bilim adamlarının günümüzde bağırsak mikrobiyotasını bir ‘organ’ olarak görmelerine şaşırmamak gerekir.
Referanslar:
1.Gut Microbiota for Health. https://www.gutmicrobiotaforhealth.com/about-gut-microbiota-info/ Erişim tarihi: 20.02.2022.
2.Kurtaran B. Mikrobiyom ve mikrobiyota. Ege Tıp Dergisi. 2021; 60 (supplement): 88-93. http://egetipdergisi.com.tr/tr/download/article-file/1518034
