Son yıllarda bağırsak sağlığı üzerine yapılan araştırmalar bu organın genel sağlığımız açısından sandığımızdan daha önemli olduğunu ortaya koyuyor. Öyle ki beynimizle aralarındaki yakın ilişki sebebiyle bağırsak artık “ikinci beyin” olarak adlandırılıyor. Hal böyleyken bağırsaklarımızın psikolojimiz üzerinde de çeşitli etkilerinin olabileceği tahmin ediliyor. Bu yazımızda insan vücudunun ikinci beyni olarak nitelendirilen bağırsağın psikolojimizi nasıl etkilediğini ele alacağız.
Araştırmalar anne karnındaki cenin gelişimi sırasında beyin ile bağırsakların aynı doku kümesinden meydana geldiğini ortaya koyuyor. Bunun yanı sıra bağırsak duvarında sinir hücrelerinden oluşan bir katman bulunuyor ve bağırsaklarımız bu sayede sempatik ve parasempatik sinir sisteminin maddelerinin iletimini, bazı uyarıcı hormonların ve koruyucu salgıların dengesini kontrol ediyor. Her gün beslenme yoluyla vücudumuza giren zararlı organizmaları beyinden önce bağırsaklarımız fark ediyor ve yüksek savunma sistemine sahip bir merkez gibi çalışarak tehlikeyi vücuttan uzaklaştırıyor. Kısaca toparlamak gerekirse, bağırsaklarımızdaki hücreler tıpkı beynimiz gibi tüm bu bilgileri kaydediyor ve kullanıyor.
Tüm bu bilgilerle birlikte bağırsaklarımız, psikolojimiz ve ruh durumumuz üzerinde etkili dopamin, opiat gibi maddelerin de kaynağı olarak gösteriliyor. Bilimsel çalışmalar, beyin ile bağırsağın sindirim sistemini kendi aralarında paylaştıklarını ortaya koyuyor. Karnımızda bulunan ikinci beynimiz, mutluluk hormonu olarak bilinen salgılarla yakın bir ilişki içerisinde hareket ediyor. Bu bilgiler, beyin ve bağırsaklar arasındaki yakın ilişkiyi gösteriyor.
Mutluluk hormonu olarak bilinen ve sinir hücreleri arasında elektrik sinyallerini taşımakla görevli bir hormon olan serotoninin uyku, iştah, mutluluk seviyelerini etkilediği biliniyor. Araştırmalara göre, bu önemli hormonun da büyük bir kısmı bağırsaklarımızda salgılanıyor.
Serotonin ve dopamin gibi bağırsakla da ilişkisi olduğu tespit edilen önemli hormonların eksikliğinde kişinin depresif ve yorgun hissetmesi kaçınılmaz. Dolayısıyla bağırsak sağlığının zarar görmesi bizi mutlu eden hormonların salgılanmasını da etkileyeceği için psikolojimiz üzerinde direkt olarak etki sahibi olabilir!
Bağırsaklarımızın psikolojimiz üzerindeki etkisine başka bir açıdan bakmak gerekirse; stres, korku, panik gibi duygulara maruz kaldığımızda bağırsaklarımızın bu durumdan hızlıca etkilendiğini ve kramp, ishal gibi belirtilerle tepki gösterdiğini hepimiz biliyoruz. Bu bilgi, geçmişte stres, kaygı gibi negatif duyguların veya bunları tetikleyen psikolojik problemlerin bağırsak sağlığını olumsuz etkilediğini söylüyordu. Ancak artık bu türden psikolojik problemlerin, sağlıksız bağırsaklardan kaynaklanabileceği tahmin ediliyor ve bu tahmin üzerine sayısız araştırma yapılıyor. Bağırsaklarımızın psikolojimiz üzerinde böylesine etki sahibi olabileceği düşüncesi, nedeni bilinemeyen ve tam olarak tedavi edilemeyen psikolojik problemlerin de bağırsak hastalıklarının da tedavisi açısından yeni bakış açıları edinilmesi ve yöntemler bulunmasını sağlayabilir. Bu açıdan bu konuda yapılan araştırmalar ve ortaya koyduğu sonuçlar, tıp dünyası için çok ama çok önemli bir yerde duruyor…