Günlük hayatın koşturması içinde yaşadığımız en büyük sorunlardan biri de, stres. Kimimiz iş yerinin verdiği yoğunluğu stres yaparken kimimiz ailevi durumları, kimimiz de okul hayatını stres unsuru olarak görebiliyor. Tahmin edersiniz ki stresin oldukça fazla çeşidi var. Özellikle koronavirüsün beraberinde getirdiği belirsizlik, hasta olma ihtimali, sosyal yaşamın kısıtlanması, eve kapanma gibi durumlar günlük yaşamda yaşadığımız stresi kat ve kat artırıyor.
Genel anlamda psikolojideki tanımıyla stres terimi “sıkıntı” ya da “zorluk” anlamına gelmektedir.(1) “Stres, her hastalığın anasıdır.” sözünü çevremizden sıklıkla duyarız. Çünkü stres, zihnimiz üzerindeki etkisi kadar fiziksel etkileriyle de kendini gösteriyor. Herkes stres yaşar. Günlük hayatta bir parça stres, yaşamın doğal getirileri arasında. Fakat stres kronik bir hale geldiyse ve hastalıklara sebep olacak kadar büyükse kötü sonuçlar doğurabilir. Peki, günlük yaşamda karşılaştığımız yoğun stresin fiziksel iyiliğimize olan etkileri neler? Gelin, bu önemli konuyu detaylı olarak ele alalım.
Günlük hayatta yaşanan stresin en büyük sıkıntılarından biri bağışıklık sistemini zayıflatması. Uzmanlara göre stres, bağışıklık sisteminin güçlü kalması için gerekli olan maddeleri azaltarak hastalıklara sebebiyet verebilir.(2) Varsa vücudunuzdaki yaraların iyileşmesi gecikir ve enfeksiyon riski artar. Pek çok kişi tarafından bilindiği üzere bağışıklık sisteminin zayıflaması farklı hastalıklara da sebep olabilir. Böylece zincirleme bir sağlık sıkıntısı ortaya çıkar. Sık sık soğuk algınlığı yaşıyorsanız, grip ve nezle ile mücadele ediyorsanız bunun altında da stres yatıyor olabilir.
Strese bağlı olarak mide bulantısı, mide yanması, mide ağrıları, gastrit, ülser, sık tuvalete çıkma, kabızlık ve ishal gibi rahatsızlıklarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Çünkü stres mide asidini artırır ve mide mukozasının aşınmasına sebep olur. Sonra da az önce saydığımız gibi günlük yaşamımızı aksatan ve huzursuzlukla sonuçlanan sorunlar yaşarsınız.
Yaşadığımız streslerin belki de en yıkıcı fiziksel etkisi kalp ve damar rahatsızlıkları. Stresliyken kaygılı ve huzursuz hissederiz. Bu duygu durumu da kalp ve damarların işleyişini olumsuz etkiler. Bu durum hipertansiyon, kalp ritim bozukluğu, kalp yetmezliği gibi hastalıklarla birlikte kalp krizi ve ani ölüm ile sonuçlanabilir. Aynı zamanda stresliyken kortizol hormonumuz artışa geçtiği için kan şekerimiz yükselir. Bu da damar yapısını bozarak damar tıkanıklığı gibi rahatsızlıklar verebilir.
İşte, evde, okulda veya sosyal çevrenizde yoğun stres yaşıyorsanız yorgun olmasanız bile yorgun gibi hissedebilir ve yataktan çıkmak istemeyebilirsiniz. Tüm vücudunuzun ağrıdığını düşünerek, deyim yerindeyse dayak yemiş gibi hissedebilirsiniz. Sebepsiz yere böyle şikayetlerle karşı karşıyaysanız bilin ki bu durum sebepsiz değil. Sebebi ise yoğun stres. Strese bağlı yorgunluk durumunun önüne geçilmediğinde ise yataktan ve evden çıkmak istememek gibi bir durum ortaya çıkabilir. Bu da depresyon, panik atak, kaygı bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıkları beraberinde getirir.
“Stresten yüzümde sivilce çıktı.”, “Stresten saç derilerim dökülüyor.” gibi cümleleri kurmuş veya çevrenizden duymuş olabilirsiniz. Çünkü cilt ve deri hastalıklarının sebebi de genellikle stresten kaynaklanır. Bu duruma; ergenlik döneminden sonra çıkan sivilceler, tüm vücutta meydana gelen deri dökülmeleri, egzama, sedef, ürtiker gibi hastalıklar örnek olarak verilebilir. Bu rahatsızlıklar sizi daha fazla stresli hale getirir. Böylece kısır bir döngü ortaya çıkar.
Günlük yaşamınızda stres altındaysanız ve kilonuzda ani değişimler meydana geliyorsa bu iki durum arasında net bir bağlantı var. Ani kilo alımlarının, istemeden ve birden verilen kiloların sebebi de stres olabilir. “Sağlıklı besleniyorum, spor da yapıyorum ama yine de kilo veremiyorum.” diye hayıflanıyorsanız bu şikayetiniz de strese bağlı olarak gerçekleşebilir.
Güç içerisinde odaklanmamız gereken birden fazla şey olabiliyor. Aynı zamanda stres yaptığımız şeylerin sayısı da oldukça fazla. Stresin fiziksel etkilerinden biri de konsantrasyon bozukluğu. Stres, konsantrasyonumuza da müdahale ederek odaklanma becerimizi sekteye uğratır. Böylece ilgilenmemiz gereken işlerde genellikle stres yaptığımız şeyleri düşünürüz. Zihnimizi oraya yoğunlaştırarak odağımızı yitiririz. Bu durum da yaşamsal faaliyetlerimizin bozulmasına ve hayattan keyif alamamaya sebep olur.
Gördüğünüz gibi günlük hayatta yaşanan yoğun stresin çok çeşitli fiziksel etkileri var. Bu fiziksel etkiler farklı etkileri de doğurabiliyor. Özellikle insanları psikolojik olarak olumsuz etkileyebiliyor. Stresin olumsuz etkilerinin önüne geçmek için yapılması gereken şey ise stres kontrolünü sağlamak için çeşitli egzersizler olabilir. Siz de stresinizi kontrol altına almayı deneyerek yaşamınızı daha keyifli ve kaliteli hale getirebilirsiniz.
REFERANSLAR
1. Graham, H. (1999). Stresi Kendi Yararınıza Kullanın. İstanbul: Alfa Yayınları.
2. MODERN ÇAĞIN HASTALIĞI; STRES VE ETKİLERİ – September 2012Journal of History Culture and Art Research 1(3) – DOI:10.7596/taksad.v1i3.63: https://www.researchgate.net/publication/271284186_MODERN_CAGIN_HASTALIGI_STRES_VE_ETKILERI