Uyku, sağlık ve yaşamımızın iyi bir şekilde devamı için önemli bir role sahiptir. Kaliteli uyku zihinsel sağlığımızı, fiziksel sağlığımızı, hayat kalitemizi korumamıza yardım eder ve güvenliğimiz için gereklidir.(1) Başta bulaşıcı hastalıklar olmak üzere, tüm rahatsızlıklardan korunmak için elbette öncelikle güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak gerekiyor. Bağışıklık sistemini güçlendirmek içinse beslenme kadar önemli bir diğer unsurun uyku düzeni olduğu uzmanlar tarafından sıklıkla belirtiliyor. Peki, düzenli uykunun bulaşıcı hastalıkları önleme noktasındaki etkileri nedir? İsterseniz bu etkileri, düzenli uyku alışkanlığına sahip olunmadığında yaşananları ve sağlıklı bir uyku alışkanlığı edinmek için yapılması gerekenleri inceleyelim.
İdeal düzende çalışan ve güçlü bir bağışıklık sistemi; beslenme, uyku düzeni ve hijyen gibi birkaç faktörle doğrudan ilişkili. Bu sebeple en az beslenme ve hijyen kadar uyku konusunda da hassas olmamız gerekiyor.
Bağışıklık sistemi, vücudun hastalıklara karşı mücadele etmesini sağlayan bir çeşit savunma mekanizması. Aslında vücut için gerekli olan temel savunma metotları doğuştan vücudumuzda tanımlıdır. Yine de zaman içerisinde geçirilen hastalıklar yeni antikor üretilmesini sağlar. Böylece bağışıklık sistemi de sürekli olarak yenilenir.
Bağışıklık sisteminin güçlü olduğu durumlarda, vücut hastalık tehdidi algıladığında ağrı, ateş, iltihaplanma, şişlik ya da kızarıklık gibi belirtiler gösterir. Hastalığa sebep olan unsurlara ise doğrudan saldırır ve yok eder. Önemli olan, bağışıklık sisteminin oluşan tehdidi zamanında algılaması, olması gereken zamanda harekete geçmesidir.
Uyku, vücudun ve bedenin hayati organlarının dinlenmesi açısından son derece önemli. Bedensel olarak dinlenmiş olmak, dengeli ve huzurlu bir ruh hali sağlar. Bedensel dinlenmeye imkan tanıyan gece uykusu sırasında sitokin hormonu salgılanır. Bu hormonun üretiminin artmasıyla bağışıklık sisteminin daha fonksiyonel çalışması desteklenmiş olur.
Uykuda vücudumuzun bir nevi tamir ve temizlenme görevini yerine getirebilmesi için 23:00 ile 03:00 saatleri arasını uykuda geçirmek ve en az 7 saat uyumak büyük önem taşır. Böylece hastalanma riski düştüğü gibi iyileşme süreci de hızlanır.
Karşılıklı bir ilişki içinde olan uyku düzeni ve bağışıklık sistemi birbirini önemli derecede etkiler. Vücutta meydana gelen hastalıkların sebep olduğu belirtiler uyku düzeninin bozulmasına yol açabilir. Buna bağlı olarak uyku düzensizliği de bağışıklık sisteminin zayıflayarak hastalıklara açık hale gelmesine neden olabilir.
Sürekli devam eden uykusuzluk, uyku apnesi, sirkadiyen ritm bozukluğu gibi faktörlere bağlı olarak düzensiz uyku problemi yaşanması halinde, bağışıklık sistemi zayıflar.(1) Vücut, hastalık tehdidi karşısında olması gereken tepkileri veremez ve savunma görevini yerine getiremez. Bu da hastalıkların daha ağır geçirilmesine neden olur.
Üstelik uyku düzensizliği olan ve gece uykusu 6-7 saatten daha az olan kişilerde enfeksiyonlara yakalanma oranı diğer kişilere göre daha fazla. Uykuda geçirilmesi gereken ideal süre ortalama 7 saat olmakla birlikte bu süreyi hangi zaman aralığında geçirdiğiniz de önemli. Eğer gece 03:00’de uyuyor sabah 10:00’da kalkıyorsanız, uykuda geçirdiğiniz süre 7 saat olsa bile kaliteli bir uyku uyuduğunuz söylenemez. Ayrıca az uyku kadar çok uyku da vücudun dengesini bozabilir.
Düzenli ve kaliteli bir uyku için uyuduğumuz ortam, uykuda geçirdiğimiz süre gibi dikkat etmemiz gereken bazı noktalar var. Yeterli ve düzenli uyku için dikkat etmemiz gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Kaynaklar: