Alzheimer Nedir? Alzheimer Hastalığı Genetik Mi? Alzheimer Belirtileri ve Tedavisi

Demansın önemli bir nedeni olan Alzheimer hastalığı, ilerleyici bir nörodejeneratif bozukluktur. İlk olarak Alman nörolog Dr. Alois Alzheimer tarafından tanımlanmıştır. Demans, hafıza kaybı ve düşünme, dil ve problem çözme becerileri ile ilgili zorlukları içerir. WHO’nun 2013’te Alzheimer epidemiyolojisine ilişkin güncellemesine göre, dünya çapında demanstan muzdarip insan sayısının 2050’de üç katına çıkması muhtemeldir ve bu sayı 2010’da yaklaşık 35,6 milyondur. Demans insidansı yaşla birlikte artar. 65 yaşın üzerinde nüfusun yaklaşık %5-8’i etkilenirken; yaş 85’in üzerine çıktıkça bu sayı %25-50’ye çıkmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2017 ölüm nedeni istatistikleri incelendiğinde ise, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı ise 6 bin 155’ten 11 bin 997’ye yükselerek 2 kat artmıştır.

Alzheimer Hastalığında Genetik Faktörler Önemli Midir ?

Erken başlangıçlı Alzheimer’lı kişilerde, hastalık nedeni genetik bir mutasyon olabilir. Geç başlangıçlı Alzheimer, on yıllar boyunca meydana gelebilecek karmaşık bir dizi beyin değişikliğinden kaynaklanır. Sebepler muhtemelen genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin bir kombinasyonunu içerir. Bu faktörlerden herhangi birinin Alzheimer geliştirme riskini artırma veya azaltmadaki önemi kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Araştırmacılar, geç başlangıçlı Alzheimer’a doğrudan neden olan belirli bir gen bulamadılar, ancak apolipoprotein E (APOE) geninin bir formuna sahip olmak kişinin Alzheimer riskini artırıyor. Bu genin çeşitli biçimleri vardır ve bunlardan biri olan APOE 4 bir kişinin Alzheimer geliştirme riskini artırır ve ayrıca hastalığın daha erken yaşta başlamasıyla ilişkilidir. Bununla birlikte, genin APOE 4 formunu taşımak, bir kişinin kesinlikle hastalığı geliştireceği anlamına gelmez ve APOE 4 geni olmayan bazı kişilerde de Alzheimer gelişebilir.

 Alzheimer Hastalığı Kimlerde Görülür?

• Genç insanlar da Alzheimer hastalığına yakalanabilir, ancak daha az yaygındır.
• Hastalıkla yaşayan insan sayısı 65 yaşından sonra her 5 yılda bir ikiye katlanır.
• Bu sayının 2060 yılına kadar yaklaşık üç katına çıkarak 14 milyon kişiye ulaşması beklenmektedir.
• Hastalığın belirtileri ilk olarak 60 yaşından sonra ortaya çıkmakta ve yaşla birlikte risk artmaktadır.

Alzheimer Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Alzheimer hastalığında; hastalık seyrini yavaşlatmak, belirtileri azaltmak için farmakolojik tedaviler uygulanmaktadır. Tedavide kolinerjik rezervin desteklenmesine yönelik asetilkolinesteraz inhibitörleri ve buna ilave olarak memantin kullanılmaktadır. Farmakolojik yöntemlerin kullanımıyla birlikte klinik tabloya bazı sorunların eklendiği görülmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda davranış semptomlarını azaltmak için kullanılan ilaçların yan etkileri olarak sedasyon, düşme gibi durumların meydana geldiğini ve bunların da hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini göstermektedirler. Uygun tedavi yöntemine karar verirken var olan semptomlar dikkatli izlenmeli ve gerekli durumlarda farmakolojik ve ilave olarak farmakolojik olmayan yöntemler de tercih edilebilir.

Alzheimer Hastalığına İyi Gelen Aktiviteler

Alzheimer hastalığında; yan etkilerinin olmaması, semptomları azaltması ve yaşam kalitesini olumlu etkilemesi nedeniyle Tai Chi, dans, masaj, müzik, sanat terapisi, aile üyelerinin ses ve görüntü kayıtları gibi bazı farmakolojik olmayan yaklaşımlar da kullanılmaktadır.

 Referanslar:

1.Khan S et al. Recent Advancements in Pathogenesis, Diagnostics and Treatment of Alzheimer’s Disease. Current neuropharmacology, 2020;18(11):1106–1125.

2.National Institute on Aging. Alzheimer’s Disease Fact Sheet. Erişim adresi: https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-disease-fact-sheet#treating

3.Keleş E et al. Alzheimer Hastalığı ve Tedavi Yaklaşımları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2018; 3(2): 39-42.