İnsan mikrobiyotasının büyük kısmı başta sindirim sistemi olmak üzere deri, genito-üriner sistem ve solunum sisteminde kolonize olmuş şekildedir. Mikrobiyota gelişiminin doğumda başlayıp, erişkin benzeri bir düzene ulaştığı üçüncü yaş sonuna kadar, çeşitliliğini arttırarak devam eder.
Vajinal mikrobiyal flora, adet döngüsünün farklı safhaları, gebelik, kontraseptif kullanımı, cinsel ilişki sıklığı, deodorant ürünlerin kullanımı, antibiyotiklerin veya diğer ilaçların bağışıklık baskılayıcı özellikleri faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. İnsan vajinasının doğumda steril olduğu kabul edilmektedir. Doğum sonrasında maternal östrojen desteğinde Lactobacillus türlerininin hızlı kolonizasyonu oluşur.
Bazen, vajinal topluluk içindeki laktobasil konsantrasyonları değişir ve bu dengesizlik vajinal disbiyosis olarak adlandırılır. Vajinal disbiyosis, daha az laktobasil yükü ile karakterizedir. Vajinal disbiyosis ile ilişkili klinik durumlardan olan bakteriyel vajinozis,vajinal mikrobiyomun en iyi tanımlanmış ve en yaygın dengesizliklerinden biridir.
Vajinal mikrobiyota, patojenik organizmalar tarafından kolonizasyonun önlenmesinde, üreme ve jinekolojik kadın sağlığının korunmasında kilit bir rol oynar. Bununla birlikte, patolojiler (örneğin, aerobik veya anaerobik vajinit), hamilelik, yaş, diyabet, menopoz ve hatta sigara içme gibi vajinal mikrobiyotayı değiştirebilecek çeşitli faktörler vardır. Vajinal sağlığın korunması yalnızca hamilelik döneminde değil yaşamın her döneminde önem taşımaktadır.
Vajinal sağlık için aşağıda belirtilenler çok önemlidir:
Normalde, vajinal pH yaklaşık 3,8 ila 4,5’tir, ancak duş, vajinanın pH seviyelerine müdahale edebilir, asitliği azaltabilir ve sağlıklı bir vajinal mikrobiyomu -vajinanızın bakteriyel yapısını- bozabilir ve bakteriyel enfeksiyonlar için zemin hazırlayabilir.
Çeşitli çalışmalarda diyetin vajinal mikrobiyota bileşimi üzerindeki etkisi de dikkate alınmıştır. Vitaminler (A, C, D, E), B-karoten ve mineraller (Ca ve Zn gibi) gibi besinlerle zenginleştirilmiş diyetlerin, BV ve HPV’nin prevalansında bir azalma da dahil olmak üzere vajinal sağlık ile pozitif ilişkili olduğu bildirilmiştir. Bu arada, bu besinlerden yoksun ve dolayısıyla şekerler (glisemik yük) veya yağlar (yağ asitleri) bakımından zenginleştirilmiş diyetlerin, bakteriyel vajinozis ile ilişkili olmanın yanı sıra homeostaz üzerinde olumsuz sonuçlara sahip olabileceğini düşündürmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre probiyotikler, yeterli miktarda verildiğinde konakçıya sağlık yararı sağlayan canlı mikroorganizmalardır. Probiyotikler diyetle veya takviye formlarında alınabilmektedir. Günümüzde probiyotik kullanımının mikrobiyal ekosisteme olan faydalı etkileri sıkça gündeme gelmektedir.
Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak, HIV, genital herpes, frengi, bel soğukluğu genital siğiller gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunmaya yardımcı olur. HIV ve genital herpes gibi bazılarının tedavisi yoktur. Genital siğillere neden olan insan papilloma virüsü (HPV) gibi diğerlerinin de kansere neden olduğu bilinmektedir.
Referanslar:
1.Buggio L et al. Probiotics and vaginal microecology: fact or fancy?. BMC Women’s Health. 2019;19(1):25. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30704451/
2.Barrientos-Durán A. et al. Reviewing the Composition of Vaginal Microbiota: Inclusion of Nutrition and Probiotic Factors in the Maintenance of Eubiosis. Nutrients. 2020;12(2):419. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32041107/
3.Yuvacı H et al. Kadın üreme sistemi mikrobiyotası. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research. 2017;(1):95-103. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/378335