Hamilelik boyunca hızla büyüyen rahim ve bu süreçte değişen hormon seviyeleri bağırsakları baskı altına alır. Bu dönem boyunca sindirim sistemi normalde olduğundan daha yavaş çalışır. Bu da anne adayının kabızlık gibi sorunlarla baş başa kalmasına sebep olur. Elbette herkes bu durumla karşılaşabilir. Ama karnında bir bebek büyüten anne için sürekli hale gelen kabızlık sorunu can sıkıcı olabilir, yaşam kalitesini düşürebilir ve uzun vadede hemoroit probleminin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Ayrıca hamileliğin son dönemlerine doğru bağırsak hareketlerindeki düzensizlik bir süre için ishale de neden olabilir. Progesteron hormonunun artışı ve bebeğin bağırsaklara baskısı nedeniyle bağırsakların çalışması yavaşlar, bunun sonucunda kabızlık ve gaz sorunları yaşanabilir (1). Tüm bunlardan kaçınmak ve sindirim sistemindeki dengesizlikleri en aza indirmek için birkaç noktaya dikkat etmek gerekir. Biraz özen ve önlemle gebelikte yaşanan bağırsak problemlerinin önüne geçilebilir.
Bağırsak fonksiyonlarını desteklemek için düzenli beslenmek gerekiyor. Bir sabah 8’de, diğer sabah 11’de kahvaltı etmek bağırsakların düzenli bir çalışma sistemi oluşturmasını zorlaştırır. Bu nedenle öğünlerinizi belirli bir saatte, düzenli bir şekilde yemenizde fayda var.
Ayrıca az az, sık sık yeme alışkanlığı kazanmak bağırsak hareketlerini hızlandırma konusunda size yardımcı olur. Bu şekilde beslenerek metabolizmanın sürekli çalışmasını sağlayabilirsiniz. Hamilelik döneminde sık sık acıktığınızı hissedebilirsiniz. Bu durumlarda çok fazla yemek tüketmek, sonradan rahatsız hissetmenize sebep olabilir. En iyisi öğün sayısını artırmak ve bir öğünde tüketilen miktarı azaltmak.
Gün içerisinde tükettiğiniz besinler de bağırsak hareketleri üzerinde etkili. Eğer bağırsaklarınızı rahatlatmak ve sindirimi kolaylaştırmak istiyorsanız lifli gıdalar tercih etmelisiniz. Yeşil yapraklı sebzeler, tam buğday unundan yapılmış ekmekler, yulaflı atıştırmalıklar, elma, başta kuru erik olmak üzere tüm kuru meyveler, kavrulmamış kuru yemişler ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeren bir beslenme programı takip ederek bağırsak hareketlerinizi düzenleyebilirsiniz.
Baharatlar hem lezzetleri hem de sağlığa faydaları ile ön plana çıksa da fazlası bağırsak problemlerine sebep olabilir. Bu nedenle hamilelik boyunca sindirim sisteminizi olumsuz etkileyen ve bağırsak hareketlerini zorlaştıran baharatları tüketmekten kaçının. Bunun yanında gaz yapan içecekleri de hayatınızdan uzaklaştırın. İşlenmiş gıdaların ve yoğun miktarda şeker içeren ürünlerin tüketimini en aza indirin. Tatlı ihtiyacınızı şeker içermeyen bitter çikolatalar ve meyvelerden karşılamaya çalışın.
Kabızlık sorununun en temel sebeplerinden biri, yeteri kadar su tüketmemek. Bildiğiniz gibi su, vücudun hayat kaynağı. Metabolizma, doğru bir şekilde çalışabilmek için suya ihtiyaç duyar. Bu nedenle hamilelik sürecinde bol bol su tüketmeye özen göstermeniz gerekiyor. Bu dönemde hormon değişiklikleri terleme sorununa sebep olduğundan ve sık sık idrara çıkıldığından vücut normal zamana göre daha çok suya ihtiyaç duyabiliyor. Bu durumu göz önünde bulundurmalı ve su şişesini yanınızdan hiç ayırmamalısınız.
Bağırsak florasını korumak ve desteklemek, hamilelik döneminde yaşanan sorunların en aza indirilmesini sağlar. Bu nedenle probiyotik alımı oldukça önemli. Probiyotikler sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur. Siz de doktorunuzun önerisiyle her gün düzenli bir şekilde probiyotik desteği alarak kabızlık ve ishal gibi bağırsak dengesinin bozulması sebebiyle ortaya çıkan rahatsızlıkların önüne geçebilirsiniz.
Gebelik döneminde çok hareketsiz kalmamaya özen göstermeniz gerekiyor. Hareketsizlik, bağırsakta biriken gazın içeride kalmasına sebebiyet verir. Sıkışan gaz hem rahatsızlık hissi yaratır hem de kabızlık sorununa neden olabilir. Elbette gün içerisinde bol bol dinlenmeli ve kendinizi çok fazla yormamalısınız. Ama bu gebelik dönemine uygun bir egzersiz programı izlemenize engel değil. Hafif yürüyüşler, hamile yogası ve pilatesi yaparak hareketsizliğin sebep olduğu bağırsak sorunlarını önleyebilirsiniz(2).
Eğer daha öncesinde kronik kabızlık gibi sorunlar yaşamadıysanız, hamilelik dönemindeki bağırsak problemleri sizin için zorlayıcı olabilir. Uzmanlar hamilelik dönemi boyunca haftada en az 3 defa boşaltım yapılması gerektiğini söylüyorlar. Bu rakam sizin için az olabilir ve hamilelik öncesi döneme göre oldukça farklı gelebilir. Ama zaman içerisinde bu düzene alışabilir ve sizler için paylaştığımız ipuçlarını takip ederek bağırsak hareketlerini hızlandırabilirsiniz. Fakat eğer sorun gittikçe büyüyor ve yaptığınız hiçbir şey işe yaramıyorsa ya da tuvaletinizi yaparken kanama gibi sorunlarla karşı karşıya kalıyorsanız mutlaka bir uzmana danışın. Bu süreçte alanında uzman biri tarafından tavsiye edilmeyen herhangi bir ilacı kesinlikle kullanmayın.
Kaynaklar
1.http://www.annevebebek.gov.tr/uploads/dokumanlar/gebe_bilgilendirme_egitim_kitabi.pdf
2. Akbayrak T, Kaya S. Gebelik ve Egzersiz, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı, Hacettepe Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara, Şubat 2008.