Çocuklar, dünyaya geldikleri andan itibaren toplumun bir parçası olmaya başlar. Dünyayı yaşayarak, görerek ve kişileri örnek alarak öğrenirler. Bu süreçte bilinçli bir birey olmanın temelleri atılır, karakter ve davranışlar şekillenir. Tam da bu noktada rol modellerin önemi ortaya çıkıyor. Çocuklarınızın ilk sıradaki rol model adayları, ebeveynleri olarak sizlersiniz. Doğru rol model profili sergileyerek ve onlara bilinçli yaklaşarak başarılı, mutlu, farkındalığı yüksek bireyler yetiştirebilirsiniz. Peki, iyi bir rol model olmak için nasıl bir yol izlemek gerekiyor?
Ebeveynlerin çocuğa yaklaşımı ve çocukların taleplerinin karşılanması konusunda tutarlı olmaları bir hayli önemli. Örneğin çocuğunuz ödevini yapmak yerine o an tabletiyle vakit geçirmek istiyorsa anne ve baba olarak her ikinizin de konuya yaklaşımı aynı olmalı. Birinizin buna izin verip diğerinin vermemesi durumunda çocuk, aranızdaki bu anlaşmazlığı fark ederek daha ısrarcı bir tavır takınabilir.
Bunun yanı sıra çocuklara istediğiniz şekle sokabileceğiniz bir varlık gibi yaklaşmak da pek doğru bir yöntem olmaz. Kusursuz bir insan var etmeye çalışmak ve bu doğrultuda çocuk üzerinde baskı kurmaya kalkmak istediğiniz sonuçları vermeyebileceği gibi çocuğunuzun gelişimini olumsuz yönde de etkileyebilir. Bunun yerine empati yaparak onu anlamak, ihtiyaçlarını fark etmek ve bunu ona hissettirmek; çocuğunuzun mutlu ve öz güveni yüksek bir birey olma yolculuğunda önemli bir rol oynar.
Çocuklarınıza her istediğini yapabileceği fikrini aşılamayın. Aksi hâlde kontrolü zor durumlarla karşılaşabilir ve çocuğunuzun taleplerini gidermede zorlanabilirsiniz. Sınır çizerken de katı bir tutum sergileyerek değil, ona durumu açıklayarak neleri yapmaması gerektiğini ifade edebilirsiniz. Böylelikle çocuğunuzu kendine çizilen alan içinde kalmasına ikna edebilirsiniz.
Söz vermek ve verilen bu sözleri tutmak, iyi bir birey yetiştirmenin temel olgularındandır. Çocuğunuzun sözünde duran bir birey olmasını istiyorsanız işe ona verdiğiniz sözleri yerine getirerek başlayabilirsiniz. Verdiğiniz sözü yerine getiremeyeceğiniz durumlar oluştuysa da bunu ona açıklamalı ve mümkünse başka alternatif sunmalısınız.
Çocukların gözlem gücü tahmin ettiğinizden çok daha yüksek. Rol model olarak gördüğü sizleri ve çevresini sürekli gözlemler. Bu süreç onun öğrenmesine katkı sunduğu gibi etrafında yaşananlara dâhil olmasına ve ister istemez sorumluluk üstlenmesine de zemin hazırlar. Örneğin evde yemek ya da temizlik yapılırken çocuğunuz size yardım etmek isteyebilir. Bu yolla kendinin de bir işe yaradığı hisseder. Böylesi durumlarda ona engel olmayın ve sorumluluk yüklemekten çekinmeyin. Tam tersi şekilde hareket ederseniz ona işe yaramadığını ya da yaptığı işi beğenmediğinizi hissettirebilirsiniz.
Çocuğunuzun sorumluluk alanına dâhil olmamak da dikkat edilmesi gereken noktalardan biri. Odasında oyuncaklarını, masasını topluyor veya çekmecesini düzenliyorsa müdahale ederek yetersiz olduğunu düşünmesine neden olmayın. Tam tersi, yapmanıza izin verin. Bu sayede öz güvenli ve bilinçli bir birey olmasına yardımcı edebilirsiniz.
Çocuklarınızı her an dinlemeye özen gösterin. Kendilerini açıklamaları için fırsat verin ve onları anlamaya çalışın. Böyle bir tutum takınarak öz güven kazanmalarına yardımcı olabilir, değerli olduklarını hissettirebilir ve kendilerini ifade etme yetilerine katkı sunabilirsiniz.
Çocuklarınız kendi sorunları dışında sizin aldığınız kararları ya da etrafındaki gelişmeleri de sorgulayabilir. Oluşabilecek bu tablo karşısında onları geçiştirmek yerine açıklamayı deneyin. Benzer bir durum merakla sordukları diğer sorular için de geçerli.
Çocuk yetiştirmek fedakârlık isteyen, meşakkatli bir süreç. Bu yolculukta çoğu zaman kendi önceliklerinizi ötelemeniz gerekebilir. Özellikle çocuğunuzla vakit geçirmek için yapmak istediğiniz birçok şeyi ertelemek durumunda kalabilirsiniz. Çocuğunuzla iyi bir ilişki kurmak için sizinle oyun oynamak ya da bir aktivite yapmak istediğinde onu geri çevirmeyin. Böylesi durumlarda çocuğunuzun sizi rol model aldığını hatırlayarak durumu avantaja çevirebilirsiniz. Örneğin kitap okumasını istiyorsanız siz de onunla birlikte kitap okuyabilirsiniz.