Prebiyotik de tıpkı probiyotik gibi, özellikle son yıllarda bağırsak sağlığı üzerine yapılan araştırmalarla hayatımıza girmiş bir kavramdır. Genelde probiyotiklerle karıştırılsalar da aslında tamamen birbirlerinden farklıdırlar. Bağırsaklarımızda yaşayan yararlı mikroorganizmalara probiyotik; bu yararlı mikroorganizmaları besleyen, sindirilemeyen bileşiklere ise prebiyotik denir. Bu iki kavram, aralarındaki farklara rağmen aslında birbirleri olmadan düşünülemezler. Biz bu yazımızda, “prebiyotiklerin işlevi nedir?” sorusunu yanıtlamaya ve prebiyotiklerin faydaları, prebiyotik besinler gibi konuları açıklamaya çalışacağız.
Prebiyotik, bağırsak florasında bulunan yararlı bakterileri besleyen ve onların çoğalmasına yardımcı olarak florayı destekleyen, sindirilemeyen besin bileşiklerine verilen isimdir. Prebiyotiklerin işlevlerini ise şu şekilde özetleyebiliriz:
Prebiyotiklerin işlevleri göz önüne alındığında, aslında probiyotiklerden çok farklı amaçlara sahip olmadıklarını söyleyebiliriz. Çünkü onlar birlikte çalışarak sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olurlar. Prebiyotikler olmadan probiyotiklerin işlevini yerine getirebilmesi mümkün değildir.
Kısaca prebiyotikler, dost bakterileri yararlı bir şekilde besleyen özel liflerdir. Vücudumuz bu bitkisel lifleri sindiremez; bu nedenle kalın bağırsakta fermente eder. Bu da iyi bakterilerin büyümesini sağlayan, kötü bakterilerin ise çoğalmasını engelleyen bir etki yaratır.
Prebiyotikler, probiyotiklerle birlikte çalıştığı ve aynı amacı taşıdığı için, insan sağlığı üzerindeki etkileri de doğal olarak birbirine benzer. Özetlemek gerekirse, prebiyotiklerin faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Prebiyotiklerin yararlı bakterilerin besinleri olduğunu düşünüldüğünde, prebiyotik besinler tüketmenin önemi de az çok tahmin edilebilir. Prebiyotik besinler daha çok bitkilerde bulunur. Bunlara örnek olarak ise soğan, sarımsak, pırasa, patates, yer elması, enginar, karahindiba gibi kök sebzeler ve yulaf, çavdar, buğday gibi tahıllar verilebilir.