Vitaminler

A Vitamini

• A vitamini bulunan gıdalar; yumurta sarısı, karaciğer, balık yağı, tereyağı, sarı – turuncu renkli sebzeler (havuç).
• Bütün omurgalı hayvanların, A vitaminine veya onun ön maddesi olan karotene ihtiyacı vardır. Başta beta-karoten olmak üzere, bütün karoten sınıfının yapısı A vitaminine çok yakın olup karaciğerde kolayca bu vitamine çevrildiklerinden, A provitamini olarak tanınırlar.
• A vitamini, retinoid metabolizmasında ve görsel fonksiyonlarda, embriyonik gelişimle ilgili hücresel farklılaşmada, akciğer olgunlaşmasında, bağışıklık sistemi gelişiminde, hücre büyüme, gelişme ve onarımı, diş ve bağ doku gelişi ve onarımında rol oynamaktadır.

B1 Vitamini (Tiamin)

• B1 vitamini (Tiamin) bulunan gıdalar; tam ekmek, tahıllar, kırmızı et, süt ve balık.
• B1 vitamini karbonhidrat metabolizması için çok önemlidir. Ayrıca beyinde enerji üretimi için gereklidir.
• Normal enerji oluşumuna, kalbin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
• Eksikliğinde yorgunluk, depresyon, ayakta karıncalanma ve uyuşma ve kabızlık gelişebilir. Ciddi eksikliğinde Beriberi hastalığı görülebilir.

B2 Vitamini (Riboflavin)

• Enerji metabolizmasında görevli enzimlerin yapısında görev alır.
• Normal kırmızı kan hücrelerinin, cildin, görme yetisinin korunmasına, demirin normal metabolizmasına, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.
• Ciddi B2 vitamini eksikliğinde dudak ve ağız kenarında çatlama, dilde inflamasyon, ışığa duyarlılık ve görme keskinliğinde azalma, katarakt gelişimi, gözlerde yanma ve kaşıntı ve müköz membranlarda bozukluk gelişir. Ayrıca anemi ve seboreik dermatit de gelişebilir.
• Ciddi B2 vitamin eksikliği nadir görülse de özellikle yaşlılarda B2 vitamin eksikliği sık görülebilmektedir.

B3 Vitamini (Niasin)

• Enerji metabolizmasında görevli enzimlerin yapısında görev alır.
• Normal cildin korunmasına, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.
• Eksikliği; deride çeşitli şekil bozukluklarından başka sindirim ve sinir sistemlerinde de bozukluklara yol açabilir, sindirim sistemi mukozasında iltihaplanmalar görülebilir. Pellegra, sindirim sistemi bozukluğu sonucunda asit emilimi olmayanlar ve alkolikler gibi beslenmeleri çok eksik olan kişilerde görülebilir.

B5 Vitamini (Pantotenik asit)

• Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizması ve birçok enzimatik süreç için gereklidir.
• Hamilelikte B5 vitamini ihtiyacı arttığı bilinmektedir.
• Steroid hormonlarının, D vitamininin normal metabolizmasına, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.

B6 Vitamini (Piridoksin)

• Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizması için gereklidir.
• Hamilelikte B6 vitamini ihtiyacı arttığı bilinmektedir.
• Bağışıklık sisteminin tam çalışmasında, müköz membranlar, deri ve eritrositler için gereklidir. Hücrelerin çoğalmasında çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca beyindeki kimyasal olaylarda oldukça önemli bir fonksiyona sahiptir. Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına da katkıda bulunur.
• Eksikliğinde depresyon, glukoz intoleransı, anemi, sinirsel fonksiyonlarda bozulma görülebilir.

B7 Vitamini (Biotin)

• Başta baklagiller ve et ürünleri olmak üzere, süt ve süt ürünleri, pişmiş yumurta sarısı, balık ve patates gibi gıdalarda bulunur.
• Yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmalarında görev alır.
• Hücre gelişiminde, kan şeker seviyesini dengelemede, kemik iliğinde hücre yapımı ve sinir dokuları yenilenmesinde, cildin ve saçın korunmasında rol alır.

Folik asit (B9 Vitamini)

• Folik asit, hücre ve doku büyümesi sırasında ihtiyaç duyulan bir vitamindir. Hamilelikte folik asit ihtiyacının arttığı bilinmektedir. Besinler ile alınan folik asit, hamilelikte artmış ihtiyacı her zaman karşılayamayabilmektedir.
• Hamilelikte folik asit eksikliği nöral tüp defekti, düşük doğumlar, anemi ve preeklempsiye neden olabilir. Nöral tüp defektine karşı koruyucu olduğu için hamilelik öncesi ve hamilelik süresince yeterli alımı önemlidir.

B12 Vitamini (Kobalamin)

• B12 Vitamini, kırmızı kan hücresi oluşumuna, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna, hücre bölünmesine, yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.
• Vitamin B12 eksikliğinde; ekstremitelerde uyuşma ve iğnelenme ilk yakınmalar arasındadır. Ayrıca eksikliğinde halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı, iştahsızlık, bulantı ve ishal görülebilir.

C Vitamini

• Deri altı dokusu, kıkırdak, kemik ve dişlerde liflerin büyümesi ve dayanıklılığı için gereklidir.
• Bağışıklık sisteminin korunması, yaraların iyileşmesi, demir emiliminin artmasında etkili rol oynar. Yorgunluğun ve bitkinliğin azalmasına katkı sağlar.

D Vitamini

• D vitamini, ultraviyole ışınları tarafından deride sentezlenmektedir.
• Vücut gelişimi, kemik sağlığı, kas sağlığı, diş sağlığı, beyin gelişimi ve bağışıklık sistemi ile ilgili çok önemli düzenleyici etkileri vardır.
• D vitamini ince bağırsak, karaciğer, paratiroid hormon ve böbreklerde bulunmaktadır. Bu nedenle kemik sağlığı, bağışıklık sistemi, pankreas üzerinde etkisi bulunmaktadır.
• D vitamini preeklampsi riskinin azalmasını, kalsiyum emiliminin artmasını, kemik kaybının azalmasını sağlamaktadır. Gribal enfeksiyon sıklığının düşük D vitamini ile ilişkili olduğu da gösterilmiştir.
• Kalsiyum ve D vitamin menopoz sonrası kadınlarda kemik mineral kaybını azaltır. Düşük kemik mineral konsantrasyonu osteoporoza bağlı kemik kırıkları için bir risk faktörüdür.

E Vitamini

• Sebzelerin çoğunda, sütlü maddelerde ve ette az miktarda bulunmaktadır.
• E vitamini temelde antioksidan olarak, hücre zarına ve DNA’ya gelecek hasarlara karşı koruma sağlamaktadır. Sinir sistemi, kas dokusu, endokrin bezler ve üreme fonksiyonları için çok önemlidir.
• Büyüme, gelişim ve yara iyileşmesinde rol oynar.

K Vitamini

• Kanın pıhtılaşmasında ve kemik kalsiyum metabolizmasında önemli rol alır.
• Karaciğerde protrombin yapılmasında kullanılır. Yetersizliğinde aşırı kanamalar ortaya çıkabilir.