Postbiyotikler Nedir? Ne İşe Yarar?
İnsan sindirim sistemi, insan sağlığını devam ettirmede dinamik bir dengeyi sürdürmek için çok sayıda karmaşık mikrobiyal topluluklar içermektedir.
Postbiyotikler; canlı olmayan mikroorganizma ve/veya konakta sağlığa faydalı bileşenler içeren preparatlardır. Bilinen mikroorganizmalardan örneğin Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi belirli ve bilinen mikroorganizma ve onların bileşenlerinden elde edilmektedir. Lactobacillus, EPS (ekzopolisakkaridler) gibi çok sayıda postbiyotikler üretebilir. Bifidobacterium metabolitleri farklılıklar göstermektedir: doymamış yağ asitleri, küçük moleküllü nörotransmitter gibi. Yeni nesil postbiyotiklerin önemli kaynakları Bacterioides ve Akkermansia’dır.
Postbiyotiklerin hazırlanışı, çeşitli basamakları içermektedir: mikroorganizmaların kültür edilmesi, hücre parçalanması, hücresel bileşenlerin sentrifugasyonu ve ürünün muhafazası.
Postbiyotikler; yapılarına, elemental içeriklerine, proteinlere, vitaminlere, lipidlere, organik asitlere göre sınıflandırılmaktadır. Mesela SCFA’lar, altı karbondan daha az karbona sahip olan yağ asidi grubu olarak tanımlanabilir. Bunun yanında, bakteriosin; gram pozitif ve gram negatif patojenleri baskılama ya da öldürme yeteneği olan biyoaktif antimikrobiyal peptittir. Başka örnek verecek olursak, peptidoglikan, bakteri hücre duvarının önemli bir bileşenidir.
Prebiyotik, Probiyotik ve Postbiyotik Arasındaki Farklar
Bağırsak sağlığına destek olmak açısından; probiyotikler, prebiyotikler ve postbiyotikler hepsi insan vücudunda önemli bir rol oynamaktadır.2 Postbiyotikler; prebiyotik ve probiyotiklere kıyasla; tek bir içerik içermesi, yüksek fizyolojik aktiviteye sahip olması, uzun raf ömrü, kolay emilim, daha yüksek hedefleme gibi avantajlara sahiptir.1 Postbiyotiklerin hedefleme etkisi; hedef noktalarının sadece bağırsak kanalı olmaması demektir; ağız boşluğu, deri, genitoüriner sistem, nazofarenks ve diğer bölgeleri de hedeflemektedir.
Organik asitler, bakteriosinler, EPS ve diğer postbiyotiklerin hastalık yapan potojenlerin büyümesini baskıladığı kanıtlanmıştır.
Postbiyotikler Üzerinde Yapılmış Klinik Çalışmalar
Postbiyotiklerle hastalıkları önlemeye yardımcı olmak veya hastalıkları tedavi etmeye destek olmak için klinik çalışmalar devam etmektedir.
Güncel klinik çalışmalara dayalı kanıtlar; postbiyotiklerin akut/kronik ishal, bağışıklık işlevi, alerjik reaksiyonlar, nörodejeneratif hastalıklar gibi durumlarda daha belirgin etki gösterdiği öngörmektedir.
Referanslar:
1.Wei L et al. Postbiotics are a candidate for new functional foods. Food Chem X. 2024; 23:101650. doi: 10.1016/j.fochx.2024.101650.
2.Liang B, Xing D. The Current and Future Perspectives of Postbiotics. Probiotics Antimicrob Proteins. 2023; 15(6):1626-1643. doi: 10.1007/s12602-023-10045-x.
