Mineraller
Bor
- Bor minerali doğada borik asit ve borat eklinde bulunup, sebzeler, meyveler ve baklagiller yolu ile vücuda alınmaktadır.
- Kemik gelişiminde önemli olan kalsiyum, magnezyum ve D vitamini metabolizmasına katkıda bulunur. Bor, tüketilen miktarına göre kemik üzerinde birikerek etkisini gösterir.
- Bor; kalsiyum, fosfor ve magnezyum mineralleri üzerinde pozitif etkiye sahiptir.
- Bor, D vitamini aktivitesini arttırır. D vitamin eksikliği olan hastalarda bor yetersiz alındığında D vitamin eksikliği belirtileri (gelişme geriliği, kemik oluşumunda anormallikler gibi) daha fazla görülebilmektedir.
Kalsiyum (Ca)
- İnsan vücudunda en çok bulunan anorganik element kalsiyumdur. Toplam vücut kalsiyumunun %99’u kemik ve dişlerdedir.
- Kalsiyum; kemik oluşumu, kan pıhtılaşması, sinir iletimi, kas kasılması ve hormonal etkide rol oynar.
- Hamilelikte artan kalsiyum alımı anne ve bebeğin sağlığı için önemlidir. Hamilelik süresince yeterli kalsiyum alınmadığında gereksinme kemiklerden kalsiyum çekilerek karşılanır.
- Kalsiyum emilimini kolaylaştırması için D vitamini de yeterli alınmalıdır.
Bakır (Cu)
- Bakır; sakatatlar, balık, kabuklu hayvanlar, fındık, zeytin ve kurutulmuş meyvelerde boldur.
- Protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasında görevlidir.
- Vücuttaki bakır düzeyi Çinko ve C vitamini düzeyleri ile ilişkilidir.
- Normal saç pigmentasyonuna, cilt pigmentasyonuna, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
- Eksikliği sık olarak demir eksikliği ile beraber görülebilir. Eksikliğinde halsizlik, solunum sıkıntısı, ödem, kansızlık, cilt ve kemik kusurları, zeka gelişme bozuklukları, saç dökülmesi, ritim bozukluğu, osteoporoz, büyümede yavaşlama görülebilir.
- Cerrahi operasyonlardan sonra, yanıklarda, hamilelik ve emzirme süresince bakır ihtiyacı artabilir.
Çinko (Zn)
- Vücut için olmazsa olmaz eser bir elementtir. Protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasında görevlidir. Enerji üretimi ve embriyo gelişiminde rol alan bir mineraldir.
- Çinko; hem antioksidan hem de antiinflamatuvar bir elementtir. Antioksidan savunma sisteminde rol oynar ve radikal hasara karşı hücreleri korur.
- Proteinin, kemiklerin, saçın , tırnakların, cildin, görme yetisinin korunmasına, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Hücre bölünmesinde görevi vardır.
- Fetüsün büyüme ve gelişmesinde gereklidir. Anne serum düzeyi ve yenidoğan serum çinko düzeyi ile Nöral Tüp Defekti arasındaki ilişki bulunmaktadır.
Demir (Fe)
- Sağlıklı bir kişide besinlerle alınan demirin ancak %10-15’i bağırsaklardan emilmektedir. Et proteinleri ve C vitamini, demirin emilimini artırmaktadır.
- Ette bulunan demirin emilimi daha iyi iken sebzelerdeki demirin emilimi daha azdır.
- Demir eksikliği, hamile ve emziren kadınlar ile küçük çocukları etkileyen ve anemi ile sonuçlanan en yaygın eksikliktir. Hamilelikte demir eksikliği; artan erken doğum ve düşük doğum ağırlığında artışa yol açabilir. Hamile kadınlarda demir gereksiniminin artması, sık doğumlar, aşırı çay ve kahve tüketimi demir emilimini olumsuz etkileyebilir.
İyot (I)
- İyot normal beyin gelişimi ve büyüme için gereklidir.
- İyot vücutta başlıca tiroid hormonlarının üretiminde, bu hormonların yapısına girerek kritik rol oynar. İyot alımının azalması sonrası gıda ile alınan iyotun barsaklardan emilimi artar.
- Ciddi iyot yetersizliklerinde kısırlık, düşük doğumlar, bilişsel fonksiyon bozukluğu ve düşük ağırlıklı doğum sıklığında artış görülebilir.
- Normal cildin korunmasına, tiroid hormonlarının üretimine ve tiroid fonksiyonuna, çocukların normal büyümesine katkıda bulunur.
Selenyum (Se)
- Antioksidan etkinliğe sahiptir. Selenyum ve E vitamini antioksidan etkileri birbirlerini destekler. Hücre korumasında rol alır.
- Bağırsaklardan %60 oranında emilir ve vücutta erkeklerde testiste, her iki cinste dalak, böbrek ve pankreasta bulunur. Yetersizliği, çeşitli hastalıklarda artmış risk ile ilişkilidir.
Magnezyum (Mg)
- Magnezyumun yaklaşık %60’ı kemikte bulunur ve iskelet üzerinde güçlü bir koruyucu etkiye sahiptir. Magnezyum, D vitamini ve parathormon üretimini düzenler.
- Yorgunluğun ve bitkinliğin azalmasına, normal kemiklerin, dişlerin korunmasına katkıda bulunur.
- Magnezyum eksikliğinde, uyuşma, karıncalanma, kas krampları, aritmi görülebilir. Hipertansiyon, diyabet, kalp hastalığı, astım, uykusuzluk, migren, anksiyete, panik ataklar, fibromiyalji, kronik bel ağrısı ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi durumlar da magnezyum eksikliğiyle ilişkili olabilir.
Manganez (Mn)
- Vücutta çok küçük miktarlarda bulunan bir mineraldir, en fazla 20 mg bulunur. Kemik, böbrek, karaciğer ve pankreasta yoğunlaşmıştır.
- Kemik oluşumu, tiroid fonksiyonu, bağ dokuları, cinsiyet hormonu fonksiyonu, kalsiyum emilimi, kan şekeri düzenlenmesi, bağışıklık fonksiyonu, yağ ve karbonhidrat metabolizmasının oluşumunda rol oynar.
- Eksikliği, kemik yapısında bozulma, göz ve işitme problemleri, yüksek kolesterol, hipertansiyon, kalp rahatsızlıkları, hafıza kaybı, kas kasılması gibi sorunlara neden olabilir.