Maraton Hazırlığında, Glukozamin ve Kolajenin Eklem Sağlığındaki Rolü!
Uzun süreli koşma, kas ve iskelet sisteminde yüksek düzeyde stres oluşturmaktadır ve kıkırdak hacminde değişikliklere sebep olmaktadır. Aşırı idman ve maraton, kendi başına kas liflerinin doku ölümüne (nekroz) ve kuru iltihaplanmaya (inflamasyon) yol açmaktadır.
Eklem Kıkırdağı Nedir? Neden Önemlidir?
Eklem kıkırdağı; sorunsuz hareketi kolaylaştırmak için, hareket sırasında şoku emmek ve farklı düzlemlerde ekleme binen yüke destek olmak için vardır.
Eklem kıkırdağının korunması, yapısal bütünlüğünün devam etmesine bağlıdır. Eklem kıkırdağında yer alan başlıca moleküller; kolajen ve proteoglikanlardır. Erişkinlerde eklem sağlığını korumada, ekleme binen yükün ve hareket sıklığının fizyolojik sınırlarda olması gerekir.
Aşırı Egzersizin Eklem Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Hareket sıklığının aşırı olması ve ekleme aşırı yüklenilmesi; eklem hasarında dolayısıyla kıkırdak doku hasarında önemli faktörlerdir. Gerçekte, aşırı yüke aşırı maruz kalma, erken dönemde kıkırdak yırtılmaları meydana getirmektedir, böylece eklem dokusunda kuru iltihap döngüsü başlamaktadır.
Bu yüzden yüksek performans gerektiren sporlarla uğraşan atletler, kısa zaman içinde aşırı idman yüklerine maruz kalmalarından dolayı, eklem hasarı geliştirmede yüksek risk grubu altında yer almaktadır. Özellikle dizler, birçok sporda aşırı etkilenmektedir.
Glukozamin ve Kolajenin Eklem Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Farklı spor dallarında performans sergileyen atletlerde kandaki kolajen düzeylerinin incelendiği çalışmada, yüzme haricindeki sporlarda eklem kıkırdak yıkımının fazla olduğu gözlenmiştir.
Maraton koşucularıyla yapılan bir diğer çalışmada, maratondan önce başlangıçta ve maraton koşusundan 48 saat sonra kan örnekleri alınmış, hem kuru iltihap belirteçlerine hem de kolajen ve proteoglikan düzeylerine bakılmıştır. İltihap belirteçlerinin düzeylerinin arttığı ve kolajen tip II fibril sentezinde de artış olduğu gözlenmiştir.
Kolajen desteği; kemik gücünü, kemik yoğunluğunu ve kütlesini arttırmaktadır; eklem sertliği, hareketliliği ve işlevselliğini iyileştirmektedir ve ağrıyı azaltmaktadır.
Glukozamin; kıkırdak oluşumu ve tamirinde önemli role sahiptir. Glukozamin, proteoglikanların yapı taşıdır.
Referanslar:
1.Hernandez-Hermoso JA et al. Marathon Running Increases Synthesis and Decreases Catabolism of Joint Cartilage Type II Collagen Accompanied by High-Energy Demands and an Inflamatory Reaction. Front Physiol. 2021; 12:722718. doi: 10.3389/fphys.2021.722718.
2.Jorge PB et al. Difference in Articular Degeneration Depending on the Type of Sport. Rev Bras Ortop 2019;54:509–515.
DOI https://doi.org/10.1016/j.rboe.2018.02.012.
3.Campos LD et al. Collagen supplementation in skin and orthopedic diseases: A review of the literature. Heliyon. 2023; 9: e14961. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e14961.
4.Henrotin Y et al. Physiological effects of oral glucosamine on joint health: current status and consensus on future research priorities. BMC Research Notes 2013; 6:115. http://www.biomedcentral.com/1756-0500/6/115.
