Bir süredir dünyamız yepyeni bir salgın hastalık tehdidi altında. Çin merkezli başlayan ve “coronavirus” adıyla anılan bu salgın, her geçen gün başka bir ülkede görülmekte. Öyle ki Dünya Sağlık Örgütü, hastalık ile ilgili “yüksek” olarak bildirilen alarm seviyesini şimdilerde “çok yüksek” şeklinde güncellemiş durumda. Peki, coronavirus nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl bulaşır? Coronavirus’tan nasıl korunulur? Coronavirus nasıl tedavi edilir? İşte coronavirus hakkında tüm merak edilenler!
Coronavirus nedir?
Coronavirus’lar (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. Bu virüsler, hayvanlardan insanlara bulaşarak hastalık yapabilirler. Örneğin SARS-CoV’un misk kedilerinden; MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı bilinmektedir. Henüz insanlara bulaşmamış olsa da hayvanlarda saptanan birçok coronavirus mevcuttur.
21. yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu SARS-CoV, 2003 yılında önceden bilinmeyen bir virüs olarak ortaya çıkmış ve birçok kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Bundan yaklaşık 10 yıl sonra ise Coronavirus ailesinden MERS-CoV, ilk kez Ürdün’de görülmüş ve SARS tecrübesinden ötürü endişe oluşturmuştur. 2019 yılının son gününde de Çin’in Wuhan kentinde nedeni bilinmeyen vakalar görülmüş, ardından bu vakaların insanlarda daha önce görülmemiş bir coronavirus türü olan 2019-nCoV sebebiyle ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Hastalığın adı güncel haliyle COVID-19 olarak kabul edilmektedir. İlk olarak Wuhan’ın güneyindeki farklı hayvan türleri satan bir balık ve canlı hayvan pazarından yayılmaya başladığı bilinmektedir.
Coronavirus’un yaygın belirtileri kısaca şu şekilde sıralanabilir:
– Ateş
– Öksürük
– Nefes darlığı
Daha ciddi vakalarda; ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, zatürre, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilmektedir. Ayrıca ilerleyen dönemde virüsün genetik yapısında ortaya çıkabilecek değişikliklere bağlı olarak belirtilerinin de yayılma oranının da farklılaşabileceği bilinmektedir.
Hastalığın ilk olarak yukarıda da belirttiğimiz gibi Çin’deki bir deniz ürünleri ve canlı hayvan pazarından bulaştığı bilinmektedir. Ardından insandan insana ve sağlık merkezlerinde bulaşma görülmüştür. Bu nedenle hastalığın damlacık yoluyla bulaştığı düşünülmektedir. Hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların temas ettiği yüzeylerden (göz, ağız, burun mukozasına temasla) bulaşabilir.
Peki Coronavirus’tan nasıl korunacağız? İşte Coronavirus’e karşı alabileceğiniz bazı önlemler:
– Ellerinizi sık sık yıkayın (Öksürme ve hapşırma sonrası, yemekten önce ve sonra, tuvalete girmeden önce ve tuvaletten çıktıktan sonra, canlı ve ölü hayvanlarla temas sonrasında, elleriniz görünür şekilde kirlendiğinde).
– Ellerinizi doğru bir şekilde yıkamak için su ve sabun ile 20 saniye boyunca bileklere kadar her yerini ovalayarak yıkayın ve ardından iyice durulayın.
– Soğuk algınlığı ve grip benzeri semptomları olan kişilerle 1 metreden yakın temastan kaçının.
– Öksürme ve hapşırma sırasında burun ve ağzınızı tek kullanımlık kâğıt mendil ile örtün, kâğıt mendiliniz yoksa bunun için dirsek içini kullanın. Mendili hemen çöpe atın ve ellerinizi sabunla iyice yıkayın.
– Ateş ve öksürük gibi şikayetleriniz varsa seyahat etmekten kaçının.
– Son 14 gün içinde salgının görüldüğü ülkelere seyahat etmişseniz ve ateş, öksürük, nefes darlığı gibi semptomlarınız varsa maskenizi takarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurun ve doktorunuzu seyahatinizle ilgili bilgilendirin.
– Tokalaşmak, sarılmak ve öpüşmekten kaçının.
– Sağlıklı ve dengeli beslenerek bağışıklık sistemi sağlığınızı destekleyin.
Çocuklar için;
– Özellikle okullarda sınıflar ve kapalı alanlar sık sık havalandırılmalı; eller sıkça yıkanmalı, ağız, göz burun ile temasından kaçınılmalıdır.
– Solunum yolu hastalığı belirtileri olan çocuklar okula gönderilmemeli ve evde istirahat ettirilmelidir.
– Hastalık döneminde bol sıvı tüketilmeli, sağlıklı beslenilmeli ve bol sebze-meyve tüketilmelidir.
– El yıkama alışkanlığı kazandırılmalı ve yukarıdaki önlemlerle ilgili çocuklar detaylıca bilgilendirilmelidir.
Bugün için Coronavirus’lara yönelik geliştirilmiş bir aşı bulunmamaktadır. Dolayısıyla hastalığa karşı gerekli önlemlerin alınması, hastalığa yakalanma riskini azaltacaktır. Ayrıca coronavirus, normal griple karıştırılmamalıdır. Antibiyotikler sadece bakterilerin ortadan kaldırılmasında etkilidir. Coronavirus bir virüs olduğu için antibiyotikler ile tedavi edilememektedir. Coronavirus için etkisi kanıtlanmış bir antiviral tedavi yoktur.